tepkime hızı formülü ne demek?

Tepkime Hızı Formülü

Tepkime hızı, bir kimyasal reaksiyonun ne kadar hızlı ilerlediğinin bir ölçüsüdür. Genellikle birim zamanda reaktanların (girenler) derişimindeki azalma veya ürünlerin derişimindeki artış olarak ifade edilir.

Genel Tepkime Hızı Formülü:

aA + bB → cC + dD

Bu genel tepkime için hız (h), aşağıdaki şekilde ifade edilebilir:

h = - (1/a) * Δ[A]/Δt = - (1/b) * Δ[B]/Δt = (1/c) * Δ[C]/Δt = (1/d) * Δ[D]/Δt

Burada:

• [A], [B], [C] ve [D] reaktanların ve ürünlerin molar derişimlerini ifade eder.
• Δ[A], Δ[B], Δ[C] ve Δ[D] derişimdeki değişimleri ifade eder.
• Δt zaman aralığını ifade eder.
• a, b, c ve d reaksiyonun stokiyometrik katsayılarıdır.
• Negatif işaret (-), reaktanların derişiminin zamanla azaldığını gösterir.

Tepkime Hızını Etkileyen Faktörler:

Tepkime hızını etkileyen birçok faktör vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Sıcaklık: Genellikle sıcaklık arttıkça tepkime hızı da artar. (https://www.nedemek.page/kavramlar/sıcaklık)
• Derişim: Reaktanların derişimi arttıkça tepkime hızı genellikle artar. (https://www.nedemek.page/kavramlar/derişim)
• Yüzey Alanı: Katı reaktanlar için yüzey alanı arttıkça tepkime hızı da artar.
• Katalizör: Katalizörler, tepkimeyi hızlandıran ancak reaksiyonda tükenmeyen maddelerdir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/katalizör)
• Basınç: Gaz fazındaki tepkimeler için basınç arttıkça tepkime hızı da artabilir.

Hız Yasası:

Hız yasası, tepkime hızının reaktanların derişimlerine nasıl bağlı olduğunu matematiksel olarak ifade eder. Genel bir hız yasası şu şekildedir:

h = k[A]^m[B]^n

Burada:

• k hız sabiti olarak adlandırılır ve sıcaklığa bağlıdır.
• m ve n tepkime dereceleridir ve deneysel olarak belirlenir. Stokiyometrik katsayılarla aynı olmayabilirler.

Önemli Not: Tepkime hızı formülü ve hız yasası, tepkime mekanizmasını anlamak ve tahmin etmek için önemlidir.